سریال گاندو این روزها از تلویزیون رسمی جمهوری اسلامی پخش میشود. ماجرای این سریال نفوذ جاسوسان در ایران و مهمتر از آن تلاش برای جلوگیری از نفوذ توسط یک دستگاه امنیتی است. آنگونه که جواد افشار کارگردان سریال روایت میکند یکی از مشکلات بر سر راه مقابله با جاسوسان، نه کشورهای خارجی، که سیاستمداران داخلی هستند.
نوک تیز پیکان انتقاد و البته هجمه این سریال به سمت دولت نشانه رفته است؛ چهرههای دولتی در سریال گاندو، چهرهای خنثی و فاقد قدرت تصمیمگیری هستند که در مواقع حساس حتی امنیت ملی را میفروشند. این اشاره در قسمتی که قرار بود مایکل هاشمیان (که در عالم واقعیت جیسون رضائیان است) مبادله شود، به وضوح گفته شد؛ بازیگر نقش فرمانده عملیاتی از یکی از مسئولان دولتی انتقاد میکند که چرا جیسون رضائیان که جاسوس امنیتی است با پول معاوضه شده است.
بازداشت چهرههای نزدیک به رئیس جمهور همچون خواهر زاده رئیس جمهور که سایتهای اصولگرا آن طاهره قیومی معرفی کرده بودند، از دیگر اشارههای تند تلویزیون جمهوری اسلامی علیه دولت بود. سخنگوی وزارت امور خارجه صبح امروز در پاسخ به رویداد۲۴ سریال گاندو را سریالی غیر واقعی خواند و گفت «اسناد مذاکرههای وزارت خارجه چه در داخل و چه در خارج از کشور موجود است و اگر اطلاع میدادند، این اسناد را در اختیارشان قرار میدادیم تا فیلمشان کمی رنگ واقعیت به خود بگیرد.» جالب آنکه از نظر سازندگان سریال، خبرنگاران بهترین افراد برای تبدیل شدن به جاسوس هستند!
جریان مخالف دولت در تلویزیون تا کنون با پخش برنامههای مختلف از شبکه افق فعالیت میکرد و در خارج از صدا و سیما، موسسه رسانهای اوج آن را پوشش میداد. در کنار آن سایتهای اصولگرا نزدیک به نهادهای نظامی همچنان علیه دولت فعالیت میکنند و ایدههایی مشابه سریال گاندو را تکرار میکنند.
در توضیح گاندو نوشته شده این سریال بر اساس مستندات و وقایع تاریخی و کشف جاسوسهای دولتی است و تمامی اسامی افراد و اشخاص حقیقی در آن عوض شده است. این یعنی از نظر سازندگان جاسوسان تنها در دولت نفوذ کردهاند. بازسازی چهرههای دولتی در این سریال نیز به این ایده نزدیک است. در این میان سوال مهم این است که دستاورد تلویزیون رسمی جمهوری اسلامی از تضعیف دولت چیست؟
سریال گاندو نمیتواند دولت را تضعیف کند
عبدالله ناصری فعال سیاسی اصلاح طلب به این سوال پاسخ داده و به رویداد۲۴ گفته صداوسیما چندسال است که دچار یک ضایعه بسیار بزرگ است و در همه بخشهای آن نیز کاملا مشهود است. بعد از لاریجانی کسانی که سکان مدیریت صدا و سیما را به دست گرفتند، مدیران واقعی صداوسیما نبودند و القائات و تفکرات جناحی خود را در سایر برنامههای موجود پیاده سازی میکنند، مانند سریال گاندو که این روزها بسیار مطرح است.
او معتقد است فارغ از گرایشهای کارگردان و تولید کننده این سریال [که تا آنجایی که میدانم گرایشهای سیاسی آنها همسو با صداوسیما نیست] مسلم این است که پخش این سریال آن هم در این شرایط حساس بر اساس عارضه نامدیریتی در حال عرضه شدن است که تماشاگر را در حالی مجبور به دیدن میکند و بخشهای زیادی از آن منطبق با واقعیت نیست.
ناصری ادامه داد: وجود جاسوس در سیستمهای امنیتی امری است که در همه جای دنیا اتفاق میافتد، اما مهم این است که این سریال تمرکز خود را بر تخریب دولت گذاشته است. اصل ماجرا انحراف از ماده ۴۴ قانون اساسی یا شکل گیری نهادهای شبه دولتی یا بزرگ شدن بازوی نهادهای اقتصادی نظامی است که سرمنشاء تمام مسائلی است که سریال گاندو به آن پرداخته اما در خود سریال نشان داده نمیشود و تنها عوامل دیگر در آن به شدت پررنگ است و کاملا در این سریال مبالغه هم مشاهده میشود. فارغ از همه این مسائل، امروزه صداوسیما مرجعیت خود را در بخشهای خبری و … را از دست داده و از این بابت نگران نیستم که دولت و سایر نهادهای زیر مجموعه آن با سریالهای مانند گاندو تضعیف شود.
ناصری با در پاسخ به اینکه آیا باور پذیری مردم نسبت به اینگونه برنامهها زیاد است یا خیر، تصریح کرد: مردم در دو سه سال اخیر آن چیزی که میبینند نه فقط دولت، بلکه کلیت حاکمیت است؛ این یعنی صدا و سیما متوجه نیست که مردم دیگر هیچ تفاوتی میان قوه مجریه قضاییه و مقننه قائل نیستند، اما چون کنشگراییها و تصمیمات دولت به سرعت در زندگی مردم تاثیر خود را میگذارد، همه امور از چشم دولت دیده میشود.
سریال گاندو نشان داد که صداوسیما اپوزیسیون دولت است
او معتقد است تخلفات و عدم شفافیتها و مشکلات در نهادهایی دیگر به مراتب بیشتر است، اما از آنجایی که صداوسیما اپوزیسیون دولت است و با توجه به اینکه دولت از رسانههای محدودی برخوردار است و در سال ۹۲ هم رسانه مشخص و قدرتمندری را برای خود شکل نداد، اکنون دچار چنین مشکلاتی شده است. دولت حتی در بخشهایی که نیاز به جراحی بود هم دست به تغییر نزد و طبیعی است که در این شرایط سریالهایی مانند گاندو یا برنامههای مهران مدیری ذهنیت مردم را تغییر دهند.
ناصری در رابطه با اینکه کدام جریان از تخریب دولت منفعت دارد، گفت: درست است که اکنون برجام آن نتیجهای که باید را نگرفت و آمریکا از آن خارج شد، اما این توافق هستهای از همان ابتدا یک دستاورد بزرگ برای نظام بود و مخالفان دلیل مخالفت خود را این میدانستند که برجام گام بزرگی در شفافیت مالی و نظام مدیریتی کشور بود و آن دولت مقتدر در سایه که تلاش دارد دولت را ضعیف نشان دهد، این دستاورد را برنمیتابد و اگر این شفاف سازی صورت میگیرد آنها مجبور به پاسخگویی در بسیاری از امور میشدند. به عبارتی دیگر مخالفان و تضعیف کنندگان دولت برای آنکه تخلفات، عدم شفافیتهایشان آشکار نشود، مدام دست به تخریب دولت میزنند.
احتمالا دست کارگردان و تهیه کننده برای هزینههای سریال گاندو باز بوده و آنها به راحتی میتوانستند به هر کشوری که تمایل دارند سفر کنند و سکانسهای مربوط به آنجا را فیلمبرداری کنند. از این جهت سازندگان سریال در مضیقه نبودهاند و برای هجمه به دولت و دستگاه وزارت خارجه هر بودجهای که لازم بوده را در اختیار داشتهاند.